W dzisiejszym cyfrowym świecie dzieci w wieku przedszkolnym mają dostęp do nieograniczonych zasobów treści dostępnych w telewizji i internecie. W dobie coraz bardziej zglobalizowanego i zmediatyzowanego społeczeństwa, dzieci w wieku przedszkolnym stają się narażone na wpływ mediów i urządzeń elektronicznych bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Choć korzystanie z komputera i oglądanie telewizji może przynosić korzyści, to długotrwałe i nieskontrolowane wystawianie dzieci na te media może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i rozwojowych.

Pozytywny wpływ mediów na rozwój dzieci

1. Edukacja i rozszerzanie wiedzy: Telewizja i Internet mogą być cennym źródłem edukacji i wiedzy. Programy edukacyjne, takie jak "Dora poznaje świat" czy "Marta mówi" mogą dostarczać dzieciom wartościowych informacji i rozwijać ich zdolności poznawcze. Internet daje również dostęp do licznych stron internetowych i aplikacji edukacyjnych, które pomagają w nauce liczb, liter czy nawet języków obcych.
2. Rozwój kreatywności: Dzieci często korzystają z mediów do wyrażania swojej kreatywności. Rysowanie, malowanie, śpiewanie, czy nawet tworzenie własnych opowieści w oparciu o treści widziane w telewizji lub Internecie mogą rozwijać zdolności artystyczne i wyobraźnię.
3. Nauka społecznych umiejętności: Telewizja i Internet mogą pomóc dzieciom zrozumieć świat i ludzi wokół nich. Programy ukierunkowane na rozwijanie zdolności społecznych, takie jak rozumienie emocji, współpraca, czy rozwiązywanie konfliktów, mogą być bardzo pouczające.

Negatywny wpływ mediów na rozwój dzieci

1. Zbyt duża ilość czasu spędzonego przed ekranem: Nadmierne korzystanie z telewizji i Internetu może prowadzić do problemów z nadwagą i niezdrowym stylem życia. Dzieci, które spędzają zbyt dużo czasu przed ekranem, zazwyczaj nie mają wystarczająco czasu na aktywność fizyczną i interakcje społeczne. Innym obserwowanym skutkiem nadmiaru smartfonów w życiu małych dzieci to problemy ze wzrokiem (mrużenie oczu), problemy z postawa ciała (zwisająca głowa na karku patrząca w dół na telefon), problemy z kciukiem (który operuje  smartfonem i jest narażony na uszkodzenia mechaniczne, nadwyrężenia).
2. Zawężanie uwagi: Wielość bodźców dostępnych w telewizji i Internecie może skutkować trudnościami w skupianiu uwagi. Dzieci, które są stale narażone na krótkie, dynamiczne treści, mogą mieć problemy z koncentracją na jednym zadaniu.
3. Nieodpowiednie treści: Internet i telewizja pełne są treści, które nie są odpowiednie dla dzieci w wieku przedszkolnym. Dostęp do treści przemocnych, seksualnych, lub agresywnych może negatywnie wpływać na psychikę i emocjonalne stan dzieci.

Jak rodzice mogą zarządzać wpływem mediów?

Aby zapewnić zdrowy rozwój dzieci w wieku przedszkolnym w erze mediów, rodzice mogą podjąć kilka kroków:

1. Ustal limit ekranu: Określenie codziennego limitu czasu spędzanego przed ekranem może pomóc w kontrolowaniu nadmiernego korzystania z mediów.
2. Wybór odpowiednich treści: Wybieraj programy i gry odpowiednie dla wieku dziecka, które promują wartości edukacyjne i społeczne.
3. Wspólna oglądanie i korzystanie z Internetu: Wspólne oglądanie i korzystanie z Internetu może pomóc rodzicom monitorować treści i rozmawiać z dzieckiem na temat tego, co widzą i robią online.
4. Promowanie aktywności fizycznej i interakcji społecznych: Zachęcanie dziecka do aktywności fizycznej i interakcji z rówieśnikami poza ekranem jest kluczowe dla jego zdrowego rozwoju.
5. Rozwijanie umiejętności cyfrowej i medialnej: W miarę jak dziecko rośnie, warto inwestować w edukację medialną, ucząc je, jak korzystać z mediów w odpowiedni sposób i jak rozumieć treści online.

Doskonale wiemy, że rodzice i najbliżsi to ci, którzy najbardziej troszczą się o zdrowie i prawidłowy rozwój swoich dzieci. Miłość, którą darzą swoje pociechy, sprawia, że opieka nad nimi jest dla nich sprawą najważniejszą. Dla rodziców troska i kontrola nad czasem spędzanym przez dzieci przed ekranem stają się priorytetem. Rozumieją oni, że to, co dzieci oglądają i korzystanie z komputera lub telewizji, ma wpływ na ich rozwój fizyczny, umysłowy oraz emocjonalny.

Kontrola nad czasem spędzonym przed ekranem staje się wyrazem tej opieki i miłości. To sposób na zapewnienie, że dzieci rozwijają się w zdrowym otoczeniu, wolnym od nadmiernego wpływu mediów. Rodzice starają się wybrać odpowiednie treści, które wspierają edukację i rozwijają umiejętności swoich dzieci. Jednocześnie starają się zachęcać do aktywności fizycznej i interakcji społecznych, co jest niezwykle istotne dla harmonijnego wzrostu i rozwoju młodych umysłów.

Dla dorosłych troska o zdrowy i zrównoważony rozwój dzieci idzie w parze z miłością, którą do nich darzą. To zrozumienie, że kontrola nad czasem spędzanym przed ekranem jest ważna, ale także że towarzyszy temu wsparcie, rozmowy i budowanie silnych więzi rodzinnych. Wszystko to razem tworzy troskliwe i odpowiedzialne podejście rodziców do mediów, które ma na celu zapewnić dzieciom najlepsze możliwe warunki do rozwoju w dzisiejszym cyfrowym świecie.

Opracowała Monika Łopusińska- Kubacka na podstawie:

1. Bednarska, N. (2020). Konsekwencje korzystania z mediów dla rozwoju percepcji wzrokowej i słuchowej dziecka, [w:] Dziecko – media – rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka, pod. red. N. Bednarskiej, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
2. Kęska, H. (2023). Świat naszych dzieci. Tom 2. Przyroda i technologia. Wydawnictwo SQN.
3. Tokarski, K., Stawarz, R. (2021). Wpływ nowych technologii przekazu informacji na rozwój mózgu-nowy wspaniały świat. Wszechświat, 122.
4. Wiśniewska, B. (2019). Rodzicielskie strategie udostępniania małym dzieciom urządzeń ekranowych, [w:] Inspiracja. Kierunki odpowiedzi na zjawisko uzależnień, pod. red. A. Dymowskiej, P. Prósinowskiego, Wydawnictwo Libron.