Współczesne dzieci dorastają w ubogim językowo środowisku. Kontakt z żywym słowem wyparła telewizja, której narzędziem nie jest język, lecz obraz. W efekcie dzieci coraz gorzej znają język, tymczasem język jest narzędziem myślenia – w tym także matematycznego!
Dzieci słabo wyćwiczone w używaniu języka i w myśleniu, pozbawione wyobraźni, którą telewizja wypiera, będą miały trudności od pierwszych dni żłobka, przedszkola i w późniejszym życiu. Przepaść intelektualna i emocjonalna pomiędzy dziećmi, którym rodzice i opiekunki dużo czytają, a dziećmi pozbawionymi takiej stymulacji , w kolejnych latach dzieciństwa narasta.
W dobie telewizji ochrona dzieci przed pewnymi informacjami i obrazami jest bardzo utrudniona. Nie ma możliwości wciąż kontrolować ilość i treść oglądanych przez dzieci programów. Nie znaczy to jednak, ze należy zrezygnować z ciągłego zabiegania o zwyczajną rozmowę z dzieckiem na temat tego, co dziś robiło oglądało, gdyż…
Skutki nadmiernego oglądania telewizji przez dzieci:
1. Nieumiejętność myślenia (oglądanie tv zmienia fizyczną strukturę mózgu dziecka); zanik wyobraźni, nieumiejętność przewidywania konsekwencji – w telewizji ważne jest tylko tu i teraz
2. Trudność z koncentracją (wartki potok obrazów tv uszkadza zdolność skupienia uwagi)
3. Lenistwo umysłowe, nawyk biernej i bezkrytycznej konsumpcji produktów masowej kultury
4. Obniżenie wyników w nauce
5. Postawa życiowa: niecierpliwość, potrzeba ciągłej zewnętrznej stymulacji, nieustanne oczekiwanie rozrywki oraz gratyfikacji bez pracy i wysiłku (łatwe konkursy z wysokimi nagrodami), szybkie popadanie w nudę
6. Niezadowolenie z posiadanych rzeczy (podsycane celowo przez reklamy)
7. Zanik wrażliwości, znieczulenie na cudzy ból i krzywdę w realnym życiu
8. Lęk, niepokój, nieufność, pesymizm, cynizm, demoralizacja, agresja
9. Ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, pogorszenie stosunków z członkami rodziny
10. Obniżenie umiejętności społecznych i wskaźników inteligencji emocjonalnej
11. Brak czasu i chęci na inne zajęcia (sport, czytanie, własna twórczość, rozmowy)
Amerykańska Akademia Pediatrów zaleca, by dzieci do 2 roku życia w ogóle nie oglądały telewizji, a dzieci starsze i nastolatki, by nie korzystały dłużej niż 1-2 godziny dziennie z telewizji i komputera łącznie.
Dlatego warto wrócić do starych, dobrych sposobów spędzania wolnego czasu. Warto czytać! Badania naukowe potwierdzają, że codzienne czytanie dziecku dla przyjemności:
• buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem
• zapewnia emocjonalny rozwój dziecka
• rozwija język, pamięć i wyobraźnię
• uczy myślenia, poprawia koncentrację
• wzmacnia poczucie własnej wartości dziecka
• poszerza wiedzę ogólną
• ułatwia naukę, pomaga odnieść sukces w przedszkolu, a potem w szkole
• uczy wartości moralnych, pomaga w wychowaniu
• zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputerów
• chroni przed zagrożeniami ze strony masowej kultury
• kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy na całe życie
DLATEGO NALEŻY CZYTAĆ DZIECKU 20 MINUT DZIENNIE – CODZIENNIE!
Codzienne czytanie dziecku dla przyjemności jest najskuteczniejszą metodą wychowania czytelnika – człowieka samodzielnie myślącego, posiadającego wiedze
i umiejętność jej poszerzania, kulturalnego, etycznego, z wyobraźnią, który umie radzić sobie w życiu przy pomocy rozumu, a nie pięści.
Żłobek i przedszkole powinno uzupełniać domowe czytanie, lecz nie zastąpi na pewno czytania w domu przez rodziców. Te parę minut spędzonych z dzieckiem podczas słuchania przez niego książki oprócz kształtowania w nim wrażliwości, wyobraźni, mowy daje także możliwość pogłębiania się więzi między rodzicem a dzieckiem. Jeśli my, dorośli teraz znajdziemy czas dla dziecka, to potem ono znajdzie go dla nas.
LISTA KSIĄŻEK SZCZEGÓLNIE POLECANYCH PRZEZ FUNDACJĘ ABCXXI KTÓRA ROZPOCZĘŁA AKCJĘ „CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM”:
Wiek 0-4 lata:
Marta Bogdanowicz (opracowanie) – Rymowanki-przytulanki
Paulette Bourgeois, Brenda Clark – seria o Franklinie
Jan Brzechwa – Wiersze i bajki
Josef Czapek – Opowieści o piesku i kotce
Karel Czapek – Daszeńka
Gilbert Delahaye – seria o Martynce
Dorota Gellner – Bajeczki
Czesław Janczarski – Miś Uszatek, Wędrówki Misia Uszatka
Janosch – Ach, jak cudowna jest Panama
Astrid Lindgren – Lotta z ulicy Awanturników; Ja też chcę mieć rodzeństwo
Hanna Łochocka – O wróbelku Elemelku
Sam McBratney – Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham
Nele Most, Annet Rudolph – Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno
Beata Ostrowicka – Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole
Julian Tuwim – Wiersze dla dzieci
Wiek 4-6 lat:
Hans Christian Andersen – Brzydkie Kaczątko
Florence and Richard Atwater – Pingwiny Pana Poppera
Wanda Chotomska – Wiersze, Pięciopsiaczki
Carlo Collodi – Pinokio
Waclaw Cztwrtek – O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci
Dimiter Inkiow – Ja i moja siostra Klara
Astrid Lindgren – seria o Pipi Pończoszance, Emil ze Smolandii
Hugh Lofting – seria o Doktorze Dolittle
Kornel Makuszyński – Przygody Koziołka Matołka
Małgorzata Musierowicz – Znajomi z zerówki
Alan A. Milne – Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka
Zofia Rogoszówna – Dzieci Pana Majstra
Krystyna Siesicka – Idzie Jaś
Małgorzata Strzałkowska – Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki
Danuta Wawiłow – Wiersze

Autor: mgr Monika Małolepsza-Pawlak